و اعلم ان اجود ما استکت به لیف الاراک فإنه یجلو الاسنان و یطیب النکهه و یشد اللثه و یستنها و هو نافع من الحفر اذا کان باعتدال و الاکثار منه یرق الاسنان و یزعزعها و یضعف اصولها.
بدان که بهتر وسیلهاى که بآن میتوانى دندان را مسواک کنى لیف اراک است چه مسواک دندان را جلا میدهد، دهان را خوشبو مىکند، لثهها را محکم مىکند و آن را نیرومند میگرداند و در صورتى از حفر سودمند است که باعتدال مسواک کنند و زیادروى در آن عاج دندان را میبرد و آن را مىلغزاند و ریشههایش را سست میکند.
طب الرضا علیه السلام / ترجمه /ص: 203
تفسیر حدیث شریف :
چوب درخت مخصوصا تازه آن علاوه بر عمل مکانیکى خاصیت ضد عفونى دارد. این خاصیت از جهت داشتن ماده اسید فرمیک است که مزه چوبهاى سبز را تلخ میگرداند و چون خشک شود اگر همه این ماده از بین نرود بمقدار قابل توجهى هم در آن نمىماند مگر در درخت اراک از این رو باید گفت لیف درخت اراک بهترین مسواک محسوب مىشود. حفر زردى روى دندان و مادهاى است که در پشت دندانها متحجر مىشود. مقصود از لیف اراک ممکن است لیف درخت خرماى اراک یا همان چوب معروف اراک باشد. در نسخه دیگر است که: «ان خیر ما استکت به الاشیاء المقبضه التى یکون لها ماء». یعنى بهترین مسواک چوب تر است.