و امتص من الرمان المز فإنه یقوى النفس و یجلى الدم.
بعد از حجامت مکیدن انار ملس لازم است زیرا نفس را تقویت و خون را صاف میکند.
طب الرضا علیه السلام / ترجمه/ص: 229
تفسیر حدیث شریف :
نفس بر معانى مختلفى اطلاق شده از جمله روح بخارى است، روح بخارى نیروئى است که بر اثر سوخت مایعات اضافى و مواد غذائى در بدن تولید میگردد، این روح چون پس از اتمام خلقت بدن و از مواد غذائى پدید مىآید حادث و فانى و مانند خود بدن دائما در تحلیل و تبدیل است و شاید مراد از روحى که طبق اشاره بعضى از اخبار مىمیرد همین روح باشد. در هر حال سوخت بدن را مواد غذائى و مایعات و قندها و نشاستهها تأمین میکنند اما هیچ کدام از آنها بدون کمک ماده دیگرى (ویتامین ث) نمیسوزد بنا بر این روح بخارى بدون ویتامین ث تولید نمىشود و نیرو نمیگیرد بسیارى از میوهها منبع سرشار این ویتامین هستند از جمله انار خصوص انار ملس. بعد از فصد و حجامت انار بهترین و مفیدترین خوردنیها است زیرا بشرحى که گذشت بدن ما را آماده جذب مواد غذائى میکند و با احراق مواد سوختى و تبخیر مایعات ایجاد حرارت و تقویت روح بخارى مینماید. شاید مکیدن انار همان طور که در متن تصریح شده موضوعیتى داشته باشد آنچنان که با هسته خوردن و آب آن را آشامیدن کار مکیدن را صورت ندهد و نیز ممکن است مقصود از مکیدن آشامیدن آب انار باشد بهر نحوى که میسر شود و چون در آن عصر براى استفاده از آب انار آن را مىمکیدند طبق معمول دستور فرموده است. بعید نیست که در انار غیر از املاح و ویتامینهائى که کشف شده است ماده دیگرى وجود داشته باشد که باعث تقویت و نشاط روح شود و اگر این خاصیت را از وجود همان ویتامین ث بدانند حتما نوع آن ویتامین یا ویتامین ثهائى که در میوهها و سبزیجات دیگر دیده مىشود فرق دارد زیرا حسا مشاهده مىشود تقویت و نشاطى که فکر و روح ما از انار میگیرد از میوههاى دیگر نمىتواند، احتمال دارد که مراد از نفس و تقویت آن نیرومند گردانیدن دستگاه مغز و اعصاب دماغ باشد.